-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dysponują pewną władzą, a obce osoby dorosłe budzą często u dzieci respekt ze
względu na nieznane mo\liwości.
Być mo\e, \e dalsze badania pozwolą na wyra\niej-szą charakterystykę
"konformisty", dziecka posłusznego nakazom i mającego respekt przed autorytetem
władzy. Na razie poprzestajemy ha tych kilku spostrze\eniach.
NIEKTÓRE UWARUNKOWANIA POSTAWY MORALNEJ DZIECKA
W badaniach naszych interesowaliśmy się nie tylko zagadnieniem, jak postawy
moralne dzieci wpływają na poglądy i postępki w zakresie kłamstwa, lecz tak\e,
jakie warunki środowiskowe i wychowania sprzyjają kształtowaniu się takich lub
innych postaw moralnych.
W pierwszym rzędzie warto zwrócić uwagę na to, w jakich środowiskach społecznych
pojawiają się najczęściej postawy rytualistów lub altruistów. Analizując
środowiska, z jakich wywodzą się w większości altruiści stwierdziliśmy, \e
istnieje wyrazna zale\ność między poziomem wykształcenia i kultury rodziców, a
stopniem rytualizmu w odpowiedziach dzieci.
138
l. Typ środowiska a postawy moralne
Analizując środowiska, z jakich pochodzili altruiści, zauwa\yliśmy, \e istnieje
zale\ność między poziomem wykształcenia i kultury rodziców, a stopniem rytualiz-
mu w odpowiedziach dzieci. W środowisku robotniczym, chłopskim i rzemieślniczym
rodzice kładą większy nacisk na chodzenie do kościoła, mówienie pacierza i
zachowywanie postów, ni\ w środowisku inteligencji z średnim i wy\szym
wykształceniem. Zale\ność .jednak nie jest istotna statystycznie, a więc narzuca
się wniosek, \e inne jakieś czynniki wpływają na kształtowanie się tych postaw.
Zauwa\yliśmy natomiast, \e o ile' nie ma znaczących zale\ności między pozycją
zawodową rodziców a postawami moralnymi dziecka, to istnieje taka zale\ność
między postawami moralnymi dziecka a środowiskiem demograficznym, w jakim się -
wychowało. Rygorystyczne przestrzeganie normy "nie nale\y kłamać" związane jest
z środowiskiem wiejskim i ilość zwolenników tego poglądu maleje wśród dzieci
miejskich i najmniejsza jest w środowisku wielkomiejskim. Altruistyczna postawa
najczęściej reprezentowana jest równie\ wśród dzieci wielkomiejskich, a
rytualistyczna w małych miastach. Być mo\e, \e dziecko wielkiego miasta,
częściej poprzez szkołę, film, .radio, większą ilość znajomości styka się z
ró\nymi poglądami i dzięki temu szybciej osiąga dojrzałość umysłową i moralną.
Być mo\e, \e środowisko wiejskie, bardziej tradycyjne, bardziej izolowane,
bardziej monokulturowe wpaja większy szacunek dla dosłownego przestrzegania norm
moralnych, być mo\e, \e kłamstwo w małej zbiorowości (wieś) jest łatwiejsze do
wykrycia i rzadziej tolerowane. Zauwa\yliśmy jednocześnie, \e dzieci
wielkomiejskie i dzieci wiejskie są bardzo ró\nie karane przez rodziców i, być
mo\e,
139
ró\nice w wychowaniu mają znaczenie dla zaobserwowanych ró\nic poglądów.
2. Typ wychowania - typ sankcji stosowanych przez rodziców
Jest rzeczą interesującą, \e takie cechy jak rytualizm, rygoryzm, surowość
potępień korelują się wyraznie z surowym wychowaniem, zaś postawa altruisty
z wychowaniem raczej metodami perswazji ni\ poprzez stosowanie przymusu
fizycznego. W ankiecie mieliśmy tylko dwa pytania odnoszące się do stosunku
dzieci i, rodziców, jednak fakty zauwa\one w trakcie wywiadów zdają się
potwierdzać tezę, \e surowość w wychowaniu łączy się z tendencją do szczególnie
ścisłego obserwowania rytualnych nakazów, religii, do sztywnej interpretacji
norm, do surowych potępień i prymitywnie j sze j refleksji moralnej.
Osiągnięte przez nas wyniki łączą się z wynikami innych badaczy zainteresowanych
podobnÄ… problematykÄ…. Np. J. Piaget w swojej pracy Le jugement mora! chez 1'en-
fant wyró\niał "dwie moralności dziecinne", moralność ukształtowaną pod wpływem
współpracy z rówieśnikami, z którą wiązał tendencję do autono-miczności, do
wy\ej rozwiniętej refleksji moralnej, do altruizmu, i moralność ukształtowaną
pod wpływem przymusu wywieranego przez dorosłych, którą cechowały: egocentryzm
dziecięcy i realizm moralny oraz heteronomiczność. Piaget sądzi, \e owa [ Pobierz całość w formacie PDF ] - zanotowane.pl
- doc.pisz.pl
- pdf.pisz.pl
- zambezia2013.opx.pl