-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
posunął się do uwięzienia arcybiskupa i konfiskaty dóbr Cerkwi nowogrodzkiej; prywatne dobra
konfiskował od początku. Administracja moskiewska w Nowogrodzie sroży się, a wraz wyłania się
inny objaw: zaczynają się skargi na wziatki : urzędników wielkoksiążęcych. W ośm lat pózniej
wywieziono naraz 8000 kupców nowogrodzkich do rozmaitych miast Zalesia.
Równocześnie przygotowywał Iwan opanowanie Pskowa. Był i tam uznanym formalnie
zwierzchnikiem, lecz pozostawiał miastu pozory samodzielności, zanim się załatwi z Nowogrodem.
Tymczasem otaczał Psków siecią intryg, podstępstw, zasadzek, a organizował lud miejski w
stronnictwo moskiewskie i w Nowogrodzie i w Pskowie. Przygotowywał się wszechstronnie do
zadania ostatecznego ciosu. Równocześnie atoli roztaczał opiekę nad sprawami zewnętrznemi
obydwóch miast, co przysparzało mu stronników nie tylko wśród motłochu miejskiego, pomnażając
zarazem własną moc jego na zewnątrz i rozszerzając krąg wpływów politycznych Moskwy.
Mamy ciekawy przykład tego w Pskowie: Za dawnych czasów posiadał Psków faktorję w Dorpacie
(Jurjewie), z której należał się do skarbu pskowskiego jakiś podatek. Z faktorji wyrosło całe
przedmieście ruskie, nie z samych Pskowian już złożone - ale podatek poszedł w zapomnienie.
Dowiedziawszy się o tem, Iwan zrobił z tego użytek przy pierwszej sposobności: w dogowor ;,
zawierany w r. 1463 z biskupem dorpackim, kazał wpisać tę dań jurjewską - i powtórnie znów w r.
1474. Drobiazg to - lecz po upływie wieku miał on nabrać niespodzianie wielkiego znaczenia.
Opanowywał Iwan Srogi coraz mocniej Zalesie, dzięki spokojowi od litewskiej ściany. Nagle, zimą z
r. 1483 na 1484 zamąciły się stosunki sąsiedzkie tak dalece, iż w Wilnie myślano o koalicji przeciw
Moskwie; wciągano już Twer, nawiązywano układy z Nowogrodem i Pskowem. Z plotki politycznej,
rozpuszczonej na Zachodzie, powstało przypuszczenie nierozumne, jakoby Iwan starał się u papieża o
tytuł królewski, a nawet cesarski, w czem upatrywano roszczenia do całej... Rusi litewskiej. Kultura
moskiewska odbiegła już tak dalece od kultury Wilna, iż była wręcz niezrozumiałą w Wilnie, skoro
uwierzono tam baśniom o tytule królewskim, i do tego poszukiwanym w... Rzymie!! Gdy atoli
Kazimierz Jagiellończyk otrzymał od papieża uspokajające zapewnienia, powraca w lot do najlepszej
przyjazni. Zależało mu na niej tem bardziej obecnie, ponieważ porty czarnomorskie, Kilja i Białogród,
wpadły właśnie w ręce tureckie. Utopja pozyskania Moskwy do przymierza przeciw Turcji zyskiwała
prawo obywatelstwa w polityce polskiej... aż do czasów Sobieskiego...
45
Bez najmniejszego wstrętu ze strony Litwy odbyło się wygnanie ostatniego księcia twerskiego
(Michała), następnie narzucenie braciom Iwana dogoworów , pozbawiających ich faktycznie
wszelkiej władzy we własnych dzielnicach, wkońcu ostateczne wyzyskanie przewagi nad
Nowogrodem Wielkim.
Nowogród W. stawał się jakby prigorodem Moskwy i to drugorzędnym, żyjącym z okruchów handlu
moskiewskiego, narzucającego Zalesiu całemu swą wyłączność. Spadek handlowy nowogrodzki
przechodził na Moskwę i gdyby się udało opanować jeszcze Kazań, polem moskiewskiej eksploatacji
handlowej, a wolnej od wszelkiego współzawodnictwa, stałaby się cała wieloplemienna Jugra i
wszystkie dalsze stepy tatarskie. Nie zasypiano też tych spraw.
Trwającą nadal walkę dwóch ord, Złotej i Perekopskiej (krymskiej), pragnął Iwan Srogi wyzyskać do
podboju trzeciej, a mianowicie carstwa kazańskiego. Lecz tu został sromotnie wywiedziony w pole,
wyzyskany i wyszydzony: zdobył Kazań, lecz pokazało się wnet, że zdobył go nie dla siebie, ale dla
Mengli-Gireja, jako swego zwierzchnika. Opuszczenie legitymizmu sarajskiego, przykazanego niegdyÅ›
przez metropolitę Aleksego, okazywało się coraz cięższym błędem panowania Srogiego.
Chociaż Kazania nie zajęto (odwlokło się to aż do r. 1552) urządzano dalekie wyprawy handlowe, [ Pobierz całość w formacie PDF ] - zanotowane.pl
- doc.pisz.pl
- pdf.pisz.pl
- zambezia2013.opx.pl