-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
rozmaitych zródeł wiary, rozmaitej postaci wspólnot ludzkich na po-
danie rzeczy, które po prostu prowadzi do powszechnie obowiązuj ące-go,
szczególnych obszarach. Jednakie i wspólne są tylko nauka i technika w
zawsze identycznego poznania.
Zwiadomości będącej Ogarniającym. W nichłączy się jednak tylko świa-
Mylne uto\samienie filozofii z naukÄ… nowo\ytnÄ… przez Kartezjusza
domość abstrakcyjna: ogólna, natomiast dla rzeczywistego człowieka są
oraz jego błędy, niewątpliwie zgodne z duchem tamtych wieków, dopro-
one w całości środkiem zarówno walki, jak porozumienia.
wadziły do nauki traktowanej jako rzekoma wiedza całościowa i zepsuły
Wszystko, co rzeczywiście tkwi w człowieku, jest historyczne.Ale hi-
filozofiÄ™.
storyczność oznacza zarazem rozmaitą historyczność. Dlatego porozu-
Dziś razem z czystością nauki trzeba osiągnąć czystość filozofii. Są od
mienie wymaga:
siebie nieodłączne, ale nie są tym samym; filozofia nie jest ani wiedzą
1. by inna historyczność obchodziła nas bez sprzeniewierzania się własnej;
fachowÄ… obok innych, ani ukoronowaniem nauk jako rezultat wszystkich
2. by zachwianiu ulegała obiektywność tego, co staje się powszechnie
pozostałych, ani nauką podstawową celem zabezpieczenia innych nauk.
obowiązujące, ale bez osłabienia postulatu, \e obowiązywać ma słusz-
Filozofia wią\e się z nauką i jej myśl obecna jest we wszystkich dyscy-
ność;
plinach.Prawda nie jest celem niej w ogóle dostępna bez czystości prawdy
3. by rezygnować z roszczenia wiary do wyłączności, gdy\ mieści się w
naukowej.
tym zerwanie porozumienia, nie zatracając zarazem swoich własnych
[Ka\da] nauka tkwi we wszechświecie wszystkich nauk i kierują nią
bezwzględnych podstaw;
idee, które w ka\dej dyscyplinie rodzą się ju\ jako filozofia, przy czym
4. by podejmować nieuchronną walkę z tym, co ma inne historyczne ko-
ich samych naukowo uzasadnić nie mo\na.
rzenie, ale stale wznosić ją na poziom walki miłosnej, łącząc się w
Nowy przejaw świadomości prawdy mo\liwy jest dopiero na podstawie
prawdzie nastawionej na wspólnotę, nie na izolację, nie na odgradzanie
stanu nauk w ostatnim stuleciu, ale jeszcze go nie osiągnięto. Praca nad
jego urzeczywistnieniem nale\y do najpilniejszych nakazów chwili się, na odosobniony punkt;
obecnej.
. 5. by kierować się ku głębi, objawiającej się tylko przy rozszczepieniu na
ró\norodne uwarunkowania historyczne, przy czym ja sam do jednego z
Wbrew rozpadaniu siÄ™ nauki na niepowiÄ…zane z sobÄ… specjalizacje,
nich przynale\Ä™, lecz obchodzÄ… mnie wszystkie i razem kierujÄ… mnie ku
wbrew zabobonnej wierze mas w naukÄ™, wbrew spustoszeniom dokonanym
przez niepowa\ne pomieszanie filozofii z naukÄ…, badania naukowe i owej podstawie.
filozofia muszą nas razem przywieść na drogę istotnej prawdy.
120 121
Filozofia \v przyszłości
Wykład szósty -
DziÅ›, w potrzebie, rozumiemy, \e porozumienie jest podstawowym
Wiara filozoficzna jest nieodłączna od gotowości do porozumieniabez
postulatem skierowanym do nas. Rozjaśnienie porozumienia na podstawie
reszty. Właściwa prawda wyrasta bowiem przy spotkaniu z wiarą tylko w
jego ró\norakich zródeł w ka\dym rodzaju Ogarniającego staje się
obecności Ogarniającego. Dlatego obowiązuje twierdzenie: t y l k o
głównym tematem, gdy uprawia się filozofię. Natomiast przybli\enie po-
l ud z ie w i e r z ą c y m o g ą u r ze c z ywi st ni ć p o ro z u mi e -
rozumienia, przybli\enie ka\dej mo\liwości jego urzeczywistnienia, jest na
n i e . Natomiast nieprawda wyrasta z utrwalania treści wiary, które
co dzień zadaniem filozoficznego \ycia.
jedynie siÄ™ odpychajÄ…. Dlatego obowiÄ…zuje twierdzenie: z f a n a t yk a mi
w i a r y ni e ma r o z m o w y . Wiara filozoficzna odkrywa dia-
Przeło\ył Jan Carewicz
belstwo w ka\dym przymusie, by z kimś zerwać, i w ka\dej woli zerwania.
Przeciw filozoficznej wierze w porozumienie skierowany jest za -
rzut: wiara w porozumienie jest utopiÄ…. Ludzie tacy nie sÄ…. W ruch
wprawiają ich własne namiętności, własna wola mocy, własne, interesy
\yciowe sprzeczne z cudzymi. Porozumienie zawodzi niemal zawsze, z
cała pewnością zaś w ludzkiej masie. Najlepszy jest jeszcze jakiś konwe-
ncjonalny ład podległy prawom, które przesłaniają zwykły brak zasad i
zwykłą nikczemność, wykluczające porozumienie. Wymagać od ludzi
zbyt wiele - znaczy na dobre ich zniszczyć.
Nale\y na to odrzec:
1. Ludzie nie sÄ… tacy, jacy sÄ…, lecz zawsze stanowiÄ… jeszcze dla siebie
problem i zadanie: wszelkie globalne sądy o nich mówią więcej ni\
mo\na wiedzieć.
2. Porozumienie w ka\dej postaci do tego stopnia nale\y do samej istoty
człowieka jako takiego, \e musi być zawsze mo\liwe i nigdy nie mo\na
wiedzieć, jak daleko się jeszcze posunie.
3. Porozumienie bez granic nie jest programem, lecz samÄ… wszechogar-
niajÄ…cÄ… wolÄ… wiary filozoficznej - dopiero na tej podstawie znajdujÄ…
szczegółowe uzasadnienie zamiar i metody porozumienia na ka\dym jej
szczeblu.
4. Porozumienie bez granic nie jest wynikiem jakiejÅ› wiedzy, lecz zdecy-
dowaniem do wkroczenia na taką drogę, by być człowiekiem. Idea
porozumienia nie jest utopiÄ…, lecz wiarÄ…. Stoi przed ka\dym pytanie,
czy do tego dą\y i czy wierzy w to, nie jako w coś w zaświatach, lecz
jako w coś całkowicie obecnego: w rzeczywistą, tkwiąca w ludziach
mo\liwość współ\ycia, rozmowy, w mo\liwość, by dotrzeć przez to
współ\ycie do prawdy i dopiero tą drogą stać się naprawdę sobą.
123
122 [ Pobierz całość w formacie PDF ] - zanotowane.pl
- doc.pisz.pl
- pdf.pisz.pl
- zambezia2013.opx.pl