-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
się sklepienie. Niegdyś można było jezdzić po kanale łódką. Agrippa, któremu August polecił naprawę kanałów,
przepłynął na czółnie wzdłuż cały
--------------- 2013-03-30 07:49:38 ---------------
50/517
wielki kanał. Strabon i Plinius mówią, iż kanały Rzymu były tak szerokie, że w niektórych miejscach mogły przez nie
przejeżdżać wozy, naładowane sianem.
Istnieje także w Rzymie drugi kanał, pochodzący z epoki królewskiej, sądząc ze sposobu budowy i gatunku kamienia.
Kamienie są ciosane w wielkie płyty; podstawy bez cementu mają 90 centymetrów, niektóre zaś bryły 2 1/2 metra
wysokości. Kanał ten funkcyonuje dotychczas.
Kanały królewskie szły w kierunku istniejących wówczas dróg i ulic. Po zburzeniu miasta przez Gallów
odbudowywano Rzym tak pośpiesznie, że nie zawsze zwracano uwagę na kierunek kanałów, i kloaki tudzież ich
rozgałęzienia znalazły się pod domami. Titus Livius powiada, że za Augusta całość miasta wykazywała raczej nieład
niespodziewanego budowania, aniżeli rozkład prawidłowy.
Aventinus i inne części Rzymu pozostawały bez kanałów i dopiero w r. 185 przed nar. Chr. cenzorowie M. Porcius
Cato i L. Valerius Flaccus kazali zbudować nowe i naprawić dawniej istniejące. W dole wylotu Cloaca Maxima
widzimy otwory dwóch kanałów mniejszych z epoki Respubliki. Są to zapewne kanały Catona.
--------------- 2013-03-30 07:49:41 ---------------
51/517
W r. 32 przed nar. Chr. Agrippa, podczas swego edylatu, oczyścił na koszt własny wszystkie te kloaki. Ażeby utrzymać
je w stanie czystości, kazał skierować do siedmiu kanałów nadmiar wody z siedmiu wodociągów i te obfite potoki
uniosły wszelkie zawady. Oprócz tego na Campus Martius, gdzie tyle pomników zbudował Agrippa, wykopano z jego
rozkazu kilka kanałów i ścieków. Jeden z nich, długości (szerokości?) 4 metrów i wysokości 3, służy do
odprowadzania wód z najbardziej zaludnionej części dzisiejszego Rzymu. Z wiadomości, jakich nam dostarczają
autorowie starożytni, możemy wnioskować, że niektóre kanały były odkryte, inne pózniej dopiero zasklepione i że
otwory ich miały wielkie wymiary. Ustęp z Plauta wskazuje, że otwory te za czasów autora były widoczne. Suetonius
opowiada, że poseł grecki wpadł w otwór kanału i złamał sobie nogę. Lampridius w opowiadaniu o śmierci Elagabala
(Heliogabal) twierdzi, że żołnierze, którzy w oczach ludu włóczyli po ziemi trup cezara, chcieli go potem wrzucić do
kanału.
Kanały te nie były tak solidnie zbudowane, jak Cloaca Maxima. Kiedy na Palatyn sprowadzano olbrzymie kolumny
marmurowe do budowy domu Scaurusa, przedsiębiorca,
--------------- 2013-03-30 07:49:43 ---------------
52/517
który się podjął utrzymywania w porządku kanałów, żądał kaucyi w celu zabezpieczenia się od możliwych szkód.
W Rzymie, jak i w caÅ‚ej Italii, wychodki w domach Å‚Ä…czyÅ‚y siÄ™ z kanaÅ‚ami. PrzysÅ‚owie francuskie: le tout a l'égout,
które uważamy za współczesne, stosuje się i do Rzymu starożytnego.
(Guillaume, Diction. des antiq., I, str. 1261 1263).
8. Aaznie publiczne.
Były w Rzymie łaznie publiczne od czasu Katona, ale wielkie zakłady tego rodzaju, zwane thermae, pochodzą
wszystkie z epoki cesarskiej. Główniejsze łaznie były następujące:
1. Termy Agrippy, na Campus Martius, zbudowane w r. 21 przed nar. Chr.
2. Termy Nerona, na Campus Martius, w 60 r. naszej ery. Powiększone przez Aleksandra Severusa w r. 229, nosiły
odtÄ…d nazwÄ™ Thermae Alexandrinae.
3. Termy Titusa na Esquilinie, zbudowane w r. 80.
4. Termy Trajana, na Esquilinie, od 110 do 115 r.
--------------- 2013-03-30 07:49:45 ---------------
53/517
5. Termy Caracalli, za Porta Capena, r. 206 217.
6. Termy Diocletianusa na Quirinalu i Esquilinie, budowane od 295 do 300 r.
7. Termy Konstantyna na Ouirinalu, 320 r.
Dodać należy znaczną liczbę mniejszych łazienek (balneae), które często należały do osób prywatnych. Sam Agrippa
zbudował ich 170. Za Konstantyna było takich łazienek 856, pózniej zaś liczba ich doszła do 952. W termach Caracalli
mogło kąpać się jednocześnie 1, 600 ludzi, w termach Konstantyna 3, 600. Jeżeli wezmiemy jako średnią liczbę dla
łazni publicznych 1, 500, a dla prywatnych 50, to zobaczymy, że w końcu III (IV?) wieku mogło jednocześnie 62, 800
obywateli używać przyjemności kąpieli.
Termy Agrippy. Były bardzo obszerne i bardzo piękne, zdobiło je mnóstwo posągów, między innymi sławny
Apoxyotnenos Lysippa. Do takiego stopnia podziwiano to dzieło sztuki, że kiedy Tiberius chciał je zabrać do swe go
pałacu, prawdziwy bunt wybuchnął w teatrze i cesarz musiał zostawić posąg na dawnem miejcu. Aaznie były
kilkakrotnie uszkodzone przez pożar; odnawiali je: Domitianus, Hadrianus i Septimus Severus. Zasilał je
--------------- 2013-03-30 07:49:48 ---------------
54/517
wodociąg Aqua Virgo. Termy znajdowały się w sąsiedztwie drugiego gmachu, który stoi dotychczas, bardzo dobrze
zachowany Panteonu Agrippy. [ Pobierz całość w formacie PDF ] - zanotowane.pl
- doc.pisz.pl
- pdf.pisz.pl
- zambezia2013.opx.pl